«Οι υποδομές της Αττικής δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε ακραία φαινόμενα, όπως ο Daniel» – Προειδοποίηση από καθηγητή Φυσικών Καταστροφών

Τον κώδωνα του κινδύνου για το θέμα της αντιπλημμυρικής θωράκισης της Αττικής κρούει ο Μιχάλης Διακάκης, Επίκουρος Καθηγητής Ακραίων Φαινομένων και Φυσικών Καταστροφών του Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνέντευξη του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Όπως τονίζει, «οι υποδομές της Αττικής δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε ακραία φαινόμενα όπως η καταιγίδα Ντάνιελ που είδαμε στη χώρα μας πριν δύο χρόνια ή η πλημμύρα της Βαλένθια (Νοέμβριος 2024)». Προσθέτει δε πώς «Αν συνυπολογίσουμε ότι την τελευταία δεκαετία η Αττική έχει χάσει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό δασών, οδηγούμαστε στην εκτίμηση ότι τα πλημμυρικά φαινόμενα αναμένεται να είναι πιο έντονα στην περιοχή στα επόμενα χρόνια.»

Σε ερώτηση πόσο μπορεί να βοηθήσει στην διαχείριση των υδάτων του Κηφισού σε περίπτωση πλημμύρας ή κατασκευή ενός φράγματος στην περιοχή του Κόκκινου Μύλου από το οποίο τα νερά θα απελευθερώνονται σταδιακά για να μην πλημμυρίζουν χαμηλότερες περιοχές, όπως το Περιστέρι, το Αιγάλεω, ο Ρέντης, ο κύριος Διακάκης απαντά ότι «κατά καιρούς έχουν εκπονηθεί διάφορα έργα και μελέτες σχεδίασης αντιπλημμυρικών κατά μήκος του Κηφισού και των παραποτάμων. Τα περισσότερα από αυτά μπορούν να έχουν θετικό αποτύπωμα στο πρόβλημα των πλημμυρών. Θα πρέπει να εκπονηθούν όχι αποσπασματικά αλλά στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης παρέμβασης».

Ακολουθεί η συνέντευξη του Μιχάλη Διακάκη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον Γιώργο Ψύλλια.

Ε: Κύριε καθηγητά γιατί παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες πλημμύρες με τις επακόλουθες καταστροφικές συνέπειες ;

Α: Η αύξηση των πλημμυρών καταγράφεται σε μεγαλύτερο βαθμό τις τελευταίες 2 δεκαετίες στην ευρύτερη περιοχή μας. Πρόσφατη έρευνα του ΕΚΠΑ σε συνεργασία με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών κατέδειξε μια πολύ σημαντική αύξηση της τάξης του 85% ειδικά των πολύ ακραίων πλημμυρών στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια έχουμε δει γεγονότα (όπως η καταιγίδα Daniel) που καταγράφουν ρεκόρ σε ό,τι αφορά τα φυσικά μεγέθη, το κόστος των επιπτώσεων αλλά και τον αριθμό νεκρών που προκαλούν στην ευρύτερη περιοχή. Βασικό στοιχείο που συμβάλει στην αύξηση αυτή είναι η κλιματική αλλαγή, η οποία έχει επηρεάσει σημαντικά την ατμόσφαιρα και στην περιοχή της Μεσογείου η οποία είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη οδηγεί σε φαινόμενα όπως η αύξηση της θερμοκρασίας του αέρα και της θάλασσας. Ταυτόχρονα η αλληλεπίδραση των πλημμυρών με ολοένα και περισσότερες κρίσιμες υποδομές και κοινωνικοοικονομικές δραστηριότητες, οι οποίες παρουσιάζουν πλέον σημαντική διασύνδεση και αλληλεξάρτηση μεταξύ τους αυξάνοντας σημαντικά τις επιπτώσεις.

Ε: Πόσο θωρακισμένη θα πρέπει να θεωρείται η Αττική από τις πλημμύρες ενόψει του χειμώνα; Στις περιοχές που κάηκαν το καλοκαίρι έχουν γίνει κάποια έργα;

Α: H Αττική και ιδίως το οικιστικό σύνολο της πρωτεύουσας είναι μια περιοχή χτισμένη και διαμορφωμένη με τις ανάγκες ενός περασμένου αιώνα, με πολύ φτωχό συνολικό σχεδιασμό και βεβαίως πολύ περιορισμένη μέριμνα σε ό,τι αφορά την αντιπλημμυρική προστασία. Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες που η ανάγκη της προστασίας από τις πλημμύρες έχει αναδειχθεί ως σημαντική προτεραιότητα έχουν προχωρήσει πολυάριθμα έργα τα οποία βελτιώνουν τις συνθήκες απορροής και μειώνουν τον κίνδυνο, τα οποία όμως μπορούν να ανταποκριθούν σε φαινόμενα έως μέσης έντασης και μάλιστα όχι σε όλες τις τοποθεσίες. Είναι δηλαδή μια περιοχή που δεν είναι διαμορφωμένη για το κλίμα του παρόντος και του μέλλοντος, της οποίας οι υποδομές δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε ακραία φαινόμενα όπως η καταιγίδα Ντάνιελ που είδαμε στη χώρα μας πριν 2 χρόνια ή η πλημμύρα της Βαλένθια (Νοέμβριος 2024). Μάλιστα αν συνυπολογίσουμε ότι την τελευταία δεκαετία η Αττική έχει χάσει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό δασών, οδηγούμαστε στην εκτίμηση ότι τα πλημμυρικά φαινόμενα αναμένεται να είναι πιο έντονα στην Αττική στα επόμενα χρόνια.

Ε: Έχουν παρουσιαστεί κατά καιρούς διάφορες μελέτες για την διαχείριση του Κηφισού ακόμη και η κατασκευή λίμνης ανάσχεσης στο ύψος της Αττικής οδού στον Κόκκινο Μύλο. Θεωρείτε ότι ένα τέτοιο έργο είναι εφικτό και απαραίτητο να γίνει ή υπάρχουν κι άλλες λύσεις;

Α: Κατά καιρούς έχουν εκπονηθεί διάφορα έργα και μελέτες σχεδίασης αντιπλημμυρικών κατά μήκος του Κηφισού και των παραποτάμων. Τα περισσότερα από αυτά μπορούν να έχουν θετικό αποτύπωμα στο πρόβλημα των πλημμυρών. Θα πρέπει να εκπονηθούν όχι αποσπασματικά αλλά στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης παρέμβασης όπου θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας , συνδυάζοντας την ανάσχεση της ροής των υδάτων στα ανάντη (στους ορεινούς όγκους), την εκπαίδευση των πολιτών, την ανανέωση των υποδομών και των υδραυλικών έργων και την σταδιακή διάνοιξη οδών για το νερό. Το τελευταίο στοιχείο αν και δύσκολα πραγματοποιήσιμο είναι σημαντικό να παραμένει η μακροπρόθεσμή μας στρατηγική στόχευση γιατί είναι το μόνο που μπορεί να δώσει ουσιαστικές λύσεις ειδικά στην Αττική.

Ε: Οι Δήμοι έχουν τις οικονομικές δυνατότητες για μεγάλης κλίμακας αντιπλημμυρικά έργα; Η πολιτεία κατά τη γνώμη σας διαθέτει τα απαραίτητα κονδύλια για αντιπλημμυρικά έργα;

Α: Τα αντιπλημμυρικά έργα αποτελούν πολύ ακριβές υποδομές, οι οποίες αποδίδουν μεν οικονομικά σε μακροχρόνια βάση, αλλά απαιτούν πολύ σημαντικά κεφάλαια για να υλοποιηθούν με σωστό τρόπο. Είναι όμως επιβεβλημένο να υλοποιούνται για την προστασία της ανθρώπινης ζωής και περιουσίας, ειδικά λόγω της κλιματικής κρίσης, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις δυνατότητες του προϋπολογισμού.

Ε: Πόσο απειλείται η Αττική από τα ρέματα που έχουν κλείσει ;

Α: Το κλείσιμο των ρεμάτων και η απομείωση των κρίσιμων διατομών είναι από τους πιο επιβαρυντικούς παράγοντες στο ζήτημα των πλημμυρών στη χώρα μας, και ειδικότερα στις παράκτιες περιοχές. Η ομαλή αποστράγγιση των υδάτων από τον άνω ρου των λεκανών απορροής , ειδικά κατά τη διάρκεια ισχυρών καταιγίδων και με την παρουσία φερτών υλικών αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τη μείωση του κινδύνου πλημμυρών.