Λιάνα Δενεζάκη στο enikos.gr: «Λέω στις μητέρες αφήστε τα κινητά και πείτε στα παιδιά σας ιστορίες»

Η συγγραφέας και εικονογράφος Λιάνα Δενεζάκη έχοντας πάνω από 20 χρόνια στο χώρο της παιδικής λογοτεχνίας μιλά για το πως να ενθαρρύνουμε τη δημιουργικότητα των παιδιών και στέλνει το δικό της μήνυμα σε όλες τις μητέρες που σήμερα έχουν την τιμητική τους.

Νάντια Ρηγάτου

Η Λιάνα Δενεζάκη έχει εικονογραφήσει περισσότερα από 300 βιβλία για παιδιά, 36 από αυτά τα έχει γράψει η ίδια- όπως κι ένα μυθιστόρημα ενηλίκων ενώ έργα της έχουν μεταφραστεί και κυκλοφορούν σε άλλες γλώσσες.

Ως δημιουργός του προγράμματος «Δημιουργοί στο Φι και Φι», ενθαρρύνει τη φαντασία και τη φιλαναγνωσία των παιδιών σε σχολεία, ιδρύματα και οργανισμούς στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Κάθε χρόνο ταξιδεύει σε σχολεία, ιδρύματα και οργανισμούς της Ελλάδας και του εξωτερικού για να συναντήσει τους μικρούς της φίλους και να δημιουργήσει μαζί τους πολύχρωμους κόσμους.

Είναι το άτομο που κάθε μητέρα θα άξιζε να συμβουλευτεί για να «ανθίσει» κάθε παιδί.

Πώς προέκυψε η εικονογράφηση σε παιδικά βιβλία;

Νομίζω ότι δεν την επέλεξα… με επέλεξε! Από παιδί γέμιζα τετράδια και μπλοκ με σκίτσα που ζωντάνευαν μπροστά μου. Τα παρατηρούσα κι έφτιαχνα ιστορίες. Στη συνέχεια με τις φίλες μου τις ιστορίες αυτές τις κάναμε θέατρο, χορό, τραγούδι, ακόμα και ραδιοφωνικές εκπομπές. Μεγαλώνοντας ήξερα πως αυτό που ήθελα περισσότερο απ’ όλα, ήταν να δημιουργώ πολύχρωμους κόσμους για παιδιά. Κι αυτό είναι κάτι που δεν το αλλάζω με τίποτα!

Πόσο καιρό σου παίρνει να σχεδιάσεις έναν παιδικό ήρωα;

Είναι όπως με τις φιλίες. Κάποιους ήρωες νιώθω σα να τους ξέρω από πάντα. Με άλλους χρειάζεται λίγος χρόνος για να… γνωριστούμε. Καμιά φορά τους φαντάζομαι να μου μιλούν, να μου αφηγούνται οι ίδιοι τις περιπέτειες τους. Άλλοτε τους δίνω εγώ φωνή και κίνηση. Όσο πιο πολύ συνομιλώ μαζί τους, τόσο πιο ξεκάθαρη γίνεται και η μορφή τους στο χαρτί.

Ποιον από τους διάσημους αγαπημένους ήρωες των παιδιών θα ήθελες να έχεις δημιουργήσει;

Τον Σνούπι ή τη Μαφάλντα! Γιατί; Γιατί μέσα στην απλότητά τους λένε αλήθειες που σε κάνουν να χαμογελάς, να σκέφτεσαι, να αγαπάς, να ονειρεύεσαι.

Ποια είναι η πιο άβολη στιγμή που έχεις ζήσεις στις δράσεις με παιδιά;

Υπάρχουν φορές, ειδικά στις μεγαλύτερες τάξεις του δημοτικού, που ο φόβος του λάθους κάνει κάποια παιδιά να αναφωνήσουν με απογοήτευση: «εγώ δεν έχω φαντασία». Εκεί σταματάω για να κάνω μια μεγάλη, απολαυστική μουτζούρα. Την κοιτάζω και αναρωτιέμαι φωναχτά: «Έχω δύο επιλογές. Ή να την πετάξω στα σκουπίδια και να προσπαθήσω ξανά ή να την κοιτάξω καλύτερα και να σκεφτώ τι μπορώ να φτιάξω με αυτή τη μουτζούρα. Και τότε τα παιδιά ξεσηκώνονται και αρχίζουν να προτείνουν ιδέες. Η μουτζούρα μου γίνεται ήλιος, λουλούδι, καυσαέριο αυτοκινήτου, μπάλα παγωτού, μια μπερδεμένη σκέψη, μαλλί της γριάς, φύλλωμα δέντρου κι άλλα πολλά. Είναι η στιγμή που αποδεικνύεται πως στη φαντασία δεν υπάρχει σωστό και λάθος, παρά μόνο ευκαιρίες. Ευκαιρίες που μας κάνουν να μουτζουρώσουμε εκείνο το «δεν» στη φράση: «εγώ δεν έχω φαντασία».

Οι μητέρες σήμερα, πώς είναι; Τι σου μεταφέρουν;

Όλες οι μαμάδες, σε όλες τις εποχές, έχουν κοινή αγάπη και ανησυχία για τα παιδιά τους. Συχνά με ρωτούν τι είναι καλό να διαβάζουν τα παιδιά, πώς να τα απομακρύνουν από τις οθόνες. Τις καταλαβαίνω απόλυτα. Όλοι, μικροί-μεγάλοι, έχουμε παγιδευτεί στην τεχνολογία. Το λέω συχνά: αφήστε κάτω τα κινητά και πείτε ιστορίες. Ιστορίες από τα παιδικά σας χρόνια, ιστορίες που ακούσατε και σας άρεσαν… Επινοήστε δικές σας ιστορίες, διαβάστε, παίξτε με αυτές και γιατί όχι; Με αφορμή ένα παραμύθι φτιάξτε ένα άλλο!

Και όχι, δεν χρειάζονται πάντα κάμερες για να αποτυπώσουν αυτές τις στιγμές. Οι αναμνήσεις είναι πιο όμορφες από οποιοδήποτε βίντεο μπορεί να τραβήξει κάποιος με το κινητό του. Πού και πού πρέπει να επιλέγουμε να τα βάζουμε στο αθόρυβο και να τα «ξεχνάμε»  σε κάποιο συρτάρι.

Ποια οφέλη θα μπορούσες να πεις ως καθοριστικά για το παιδί στο να τους διαβάζουν παραμύθια;

Τα βιβλία έχουν τεράστια δύναμη. Είναι ιστορίες που περιμένουν να τις ανακαλύψεις και να τις ζήσεις. Καλλιεργούν τη φαντασία, την κριτική σκέψη, ενθαρρύνουν τη δημιουργικότητα και την ενσυναίσθηση. Είναι μοίρασμα, χαρά! Μα πάνω απ’ όλα, χτίζουν εκείνη τη μοναδική σχέση γονιού-παιδιού.

Τα τελευταία χρόνια τα παραμύθια και τα βιβλία κυκλοφορούν σε μορφή αφήγησης. Πιστεύεις ότι η εκτύπωση των βιβλίων στο μέλλον κινδυνεύει;

Τα ηχητικά βιβλία είναι υπέροχα – πολλές φορές τα ακούω όταν εικονογραφώ. Από την άλλη, ο ήχος της σελίδας όταν γυρίζει, η μυρωδιά του βιβλίου, η αίσθηση που έχει το χαρτί όταν το χαϊδεύεις, τα τυπωμένα γράμματα ασκούν μια άλλου τύπου γοητεία. Το βιβλίο αλλάζει, εξελίσσεται, αλλά δεν νομίζω πως κινδυνεύει. Τουλάχιστον, προς το παρόν!

Σε αυτή τη φάση με τι ασχολείσαι;

Γράφω, εικονογραφώ, σχεδιάζω δράσεις για παιδιά, ανακαλύπτω τρόπους να τα εμπνεύσω να πλάσουν τις δικές τους ιστορίες και να γίνουν εκείνα οι δημιουργοί. Πιστεύω ακράδαντα πως η φαντασία είναι κάτι που μαθαίνεται. Κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να ενταχτεί στην ύλη του σχολείου ως κύριο μάθημα -ισότιμο με τα μαθηματικά και τη γλώσσα. Η φαντασία είναι αυτή που μας κάνει να προχωράμε και να βρίσκουμε λύσεις εκεί που οι άλλοι βλέπουν μόνο αδιέξοδα.