Fidel Castro: Οι σταθμοί στη ζωή του αμφιλεγόμενου Κουβανού ηγέτοι
Από την Ντέπυ Κουρέλου,
Ήταν 13 Αυγούστου του 1926 όταν ο Fidel Castro Ruz γεννήθηκε στο Biran, στη νοτιο-ανατολική Κούβα. Ο πατέρας του ήταν ένας ευκατάστατος γαιοκτήμονας. Αυτή ήταν η αρχή μια συναρπαστικής ζωής. Ακολουθούν οι πιο σημαντικοί σταθμοί στην πολιτική του διαδρομή.
26 Ιουλίου 1953
Με σπουδές στη Νομική, ο Fidel το 1953 ηγείται της επίθεσης εναντίον του στρατιωτικού δικτάτορα Fulgencio Batista. Η επανάσταση αποτυγχάνει και ο Castro με τους συνεργάτες του συλλαμβάνονται.
1 Σεπτεμβρίου 1953
Δικάζεται μαζί με άλλους 100 αντάρτες. Το δικαστήριο του επιτρέπει να υπερασπιστεί ο ίδιος τον εαυτό του. Ο περίφημος μονόλογός του καταλήγει: «Η Ιστορία θα με απαλλάξει». Καταδικάζεται σε δεκαπέντε έτη φυλάκισης. Ο Batista του χορηγεί αμνηστία και εξορίζεται στις ΗΠΑ. Εκεί προσπαθεί να μυήσει στην επανάσταση τους εξόριστους Κουβανούς. Η αμερικανική κυβέρνηση αντιδρά και ο Castro διαφεύγει στο Μεξικό, όπου γνωρίζει τον Ernesto «Che» Guevara. Από κει, με λίγους άντρες, αποβιβάζεται στην Κούβα (2 Δεκεμβρίου 1956) και ανεβαίνει στα βουνά.
8 Ιανουαρίου 1959
Ο Comandante μπαίνει στην Αβάνα. Ο Batista δραπετεύει. «Viva la revolution». Ξεκινάει άμεσα η πολιτική, οικονομική, κοινωνική μεταμόρφωση της Κούβας. Αυτοαναγορεύεται πρωθυπουργός, εθνικοποιεί τις εγχώριες και διεθνείς επιχειρήσεις, προχωράει στην αναδιανομή της γης.
3 Ιανουαρίου 1961
Ο Πρόεδρος Eisenhower διακόπτει τις διπλωματικές σχέσεις ΗΠΑ – Κούβας. Ένα χρόνο αργότερα η Ουάσινγκτον διακόπτει την εισαγωγή κουβανικής ζάχαρης (τα έσοδα από την πώλησή της αποτελούσαν το 80% του ακαθάριστου κουβανικού εγχώριου προϊόντος). Το εμπορικό εμπάργκο, το σκληρότερο και μακροβιότερο στην ιστορία, ξεκινάει. Το 2014 οι κυβερνήσεις των Raul Castro και Barack Obama συμφώνησαν σε κινήσεις αποκατάστασης των διπλωματικών σχέσεων και χαλάρωσης της οικονομικής πολιτικής και των περιορισμών ταξιδιών από και προς την Κούβα.
17-19 Απριλίου 1961
Ανεπιτυχής προσπάθεια απόβασης 1.400 αντικαθεστωτικών στον Κόλπο των Xοίρων. Πίσω από την επιχείρηση βρίσκεται ηCIA. Η δολοφονία του Castro έγινε top priority για τη CIA και από το 1961 ως το 1963 σημειώθηκαν πέντε απόπειρες. Στο σύνολό τους 638.
2 Οκτωβρίου 1965
Ιδρύεται το Κομουνιστικό Κόμμα της Κούβας. Ο Fidel Castro γίνεται ο πρώτος γενικός γραμματέας του κόμματος.
Μάιος 1980
Ο Castro, μετά από πιέσεις, έδωσε τη δυνατότητα σε όσους Κουβανούς επιθυμούσαν να εγκαταλείψουν το νησί, με αποτέλεσμα, από τα μέσα Απριλίου μέχρι και τον Οκτώβριο, 125.000 Kουβανοί να αναχωρήσουν από το λιμάνι του Mariel για τις ΗΠΑ. Ανάμεσα στους πρόσφυγες υπήρχαν άτομα από σανατόρια και ψυχιατρεία και έγκλειστοι των φυλακών κατόπιν υπόδειξης του Castro. Ο πρόεδρος Carter επενέβη εγκαίρως και κατάφερε να μη συνεχίσει το κύμα μετανάστευσης, ενώ οι πρόσφυγες από τη Φλόριντα διοχετεύτηκαν σε όλες τις πολιτείες της νοτιοδυτικής ακτής.
6 Δεκεμβρίου 1991
Η Σοβιετική Ένωση καταρρέει. Βασικά είδη ανάγκης και καύσιμα εξαφανίζονται από την αγορά της Κούβας. H φτώχεια άγγιξε όρια της τάξης του 80% στο σύνολο του πληθυσμού.
14 Αυγούστου 1993
Ο Castro επιτρέπει τη χρήση του αμερικανικού δολαρίου στις εμπορικές συναλλαγές.
1999
Ο Bill Clinton έκανε την αρχή για τη σταδιακή αποκλιμάκωση της έντασης, διοργανώνοντας αγώνα μπέιζμπολ μεταξύ των Baltimores Orioles και της Εθνικής ομάδας της Κούβας, κάτι που είχε να συμβεί από το 1959. Το 2000, μετά τη συνάντηση του με τον Fidel σε διεθνή σύσκεψη του ΟΗΕ και τη χειραψία τους, προτίμησε να μη δώσει πολιτικές προεκτάσεις σε αυτό. Ο Kofi Annan το ανήγαγε σε μείζονος σημασίας κίνηση, ενώ ο Fidel τη χαρακτήρισε κίνηση σεβασμού και ευγένειας.
18 Μαρτίου 2003
Με εντολή Castro συλλαμβάνονται 75 δημοσιογράφοι και πολίτες με την κατηγορία της συνωμοσίας.
2006
O Fidel Castro χειρουργείται για αφαίρεση όγκου και παραδίδει προσωρινά την εξουσία στον αδελφό του, Raul. Το 2008 θα την παραδώσει ολοκληρωτικά, χωρίς εκλογές.
19 Απριλίου 2014
Εμφανίζεται στο συνέδριο του Κομουνιστικό Κόμμα της Κούβας. Καταβεβλημένος λέει: «Σύντομα θα είμαι 90 ετών. Το τέλος έρχεται, οι ιδέες όμως του κουβανικού κομουνισμού θα θριαμβεύσουν».
Η σχέση με τον Guevara
Το 1951 ο Fidel Castro βρίσκεται αυτοεξόριστος στο Μεξικό, όπου οργανώθηκε και εκπαιδεύτηκε στρατιωτικά μια ομάδα επαναστατών, ανάμεσά τους ο Ernesto «Che» Guevara. Ο Αργεντίνος αρχικά ακολουθεί την ομάδα ως γιατρός. Στη συνέχεια, όμως, γοητεύεται από τη παθιασμένη προσωπικότητα του Castro, και φυσικά τις ιδέες του. Κι ο Castro, όμως, εκτιμά το φιλάσθενο Ernesto. Όταν μπαίνει θριαμβευτής στην Αβάνα την Πρωτοχρονιά του 1959, ο Che βρίσκεται στο πλευρό του και εξακολουθεί να βρίσκεται εκεί στην προσπάθεια διακυβέρνησης. Από την πρώτη στιγμή αναλαμβάνει νευραλγικά πόστα: το στρατό, τη διοίκηση της τράπεζας, την αρχηγία του τομέα βιομηχανίας του Εθνικού Ινστιτούτου της Αγροτικής Μεταρρύθμισης (Insituto Nacional de la Reforma Agragia, INRA).
Ο Castro φροντίζει άμεσα να λάβει την κουβανική υπηκοότητα. Μαζί ξεκίνησαν ριζικές μεταρρυθμίσεις, καθιερώνοντας, για παράδειγμα, δωρεάν σύστημα υγείας, όπως και ένα εκπαιδευτικό σύστημα που εξασφάλιζε και στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα (μέχρι τότε κυρίως αναλφάβητα) σχολική μόρφωση. Ο Castro τον κάνει πρεσβευτή της Κούβας. Ο Che ταξιδεύει σε όλα τα κομουνιστικά κράτη της εποχής (Κίνα, ΕΣΣΔ, Ανατολική Γερμανία κ.ά.) και επιστρέφει με σημαντικές εμπορικές συμφωνίες. Ο Fidel Castro διακρίνει την επικοινωνιακή γοητεία του Guevara και τον στέλνει να μιλήσει στον ΟΗΕ. Όμως, ο Che αισθάνεται όλη τη Λατινική Αμερική πατρίδα του και θέλει να μεταφέρει την επανάσταση. Στις 14 Μαρτίου του 1964 τα ίχνη του χάθηκαν για αρκετούς μήνες. Στις 3 Οκτωβρίου του 1965, ο Castro διάβασε σε δημόσια συγκέντρωση, μπροστά στη γυναίκα και τα παιδιά του Guevara, ιδιόχειρη επιστολή που του παρέδωσε την 1η Απριλίου ο μέχρι τότε υπουργός Βιομηχανίας, παραιτούμενος από όλα τα κρατικά και κομματικά του αξιώματα. Η αυθεντικότητα της επιστολής αμφισβητήθηκε. «Άλλες χώρες του κόσμου ζητάνε τη συμβολή των σεμνών μου προσπαθειών. Εγώ μπορώ να κάνω αυτό που εσένα δεν σου επιτρέπεται, λόγω των ευθυνών σου απέναντι στην Κούβα, και έφτασε η ώρα να αποχαιρετιστούμε» έγραφε ο Che. Με την επιστολή αυτή, ο Guevara απάλλασσε την κουβανική κυβέρνηση από οποιαδήποτε ευθύνη για τη μελλοντική δράση του. Δολοφονήθηκε στη Βολιβία το 1967.
Στην Κούβα, ο Castro κράτησε αρχικά επιφυλακτική στάση απέναντι στην είδηση του θανάτου του, ωστόσο στις 15 Οκτωβρίου κήρυξε τριήμερο πένθος. Το πτώμα του έμεινε στο μυστικό του τάφο, μέχρι που ανακαλύφθηκε στις 12 Ιουλίου του 1997 στο Βαγιεγκράντε της Βολιβίας. Αφού μεταφέρθηκε στην Κούβα, κηδεύτηκε στη Σάντα Κλάρα, την πόλη που ο ίδιος είχε κατακτήσει το 1958 ανοίγοντας το δρόμο για την τελική νίκη του Castro. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν παντού στην Κούβα τοιχογραφίες, γκράφιτι, πανό και αφίσες με το πρόσωπο του Ernesto «Che» Guevara και μέχρι το 2014 που του επέτρεπε η υγεία του ο Castro τιμούσε τη μνήμη του.
Ο Fidel Castro με δικά του λόγια
«Ξεκίνησα την επανάσταση με 82 άντρες. Αν έπρεπε να το ξανακάνω, θα το έκανα με 10 ή 15 και απόλυτη πίστη. Δεν έχει σημασία πόσο μικρός είσαι, αν έχεις πίστη και σχέδιο δράσης».
«Δεν σκέφτομαι να κόψω τη γενειάδα μου, γιατί την έχω συνηθίσει και σημαίνει πολλά για τη χώρα μου. Όταν εκπληρώσουμε την υπόσχεσή μας για καλή κυβέρνηση, θα κόψω τα γένια μου»
«Μία επανάσταση δεν είναι εύκολη. Είναι μια μάχη ανάμεσα στο μέλλον και το παρελθόν».
«Κατέληξα εδώ και πολύ καιρό στο συμπέρασμα ότι η τελευταία θυσία που πρέπει να κάνω για τη δημόσια υγεία της Κούβας είναι να σταματήσω το κάπνισμα. Δεν μου έλειψε τόσο πολύ».
«Ένα από τα μεγαλύτερα οφέλη της επανάστασης είναι ότι ακόμη και οι πόρνες μας είναι απόφοιτοι κολεγίου». Στον OliverStone, στο ντοκιμαντέρ Comandante του 2003
«Συνειδητοποίησα ότι το αληθινό πεπρωμένο μου θα ήταν ο πόλεμος που θα είχα με τις ΗΠΑ». Η πρώτη φράση του στο Looking for Fidel, το δεύτερο ντοκιμαντέρ του Oliver Stone, το 2004
«Χαίρομαι πραγματικά που έφτασα τα 80. Ποτέ δεν το περίμενα, τουλάχιστον έχοντας ως γείτονα τη μεγαλύτερη δύναμη στον κόσμο, που προσπαθεί να με σκοτώσει κάθε ημέρα». 2006
«Η επανάσταση είναι σαν το ποδήλατο. Αν σταματήσουμε να κάνουμε πεντάλ, θα πέσουμε».
«Η στρατιωτική στολή είναι πρακτική, απλή, φτηνή και ποτέ δεν παύει να είναι της μόδας».
«Χωρίς την εξουσία οι ιδεολογίες δεν μπορούν να εφαρμοστούν. Με την εξουσία σπάνια επιβιώνουν».
«Μακάρι όλοι να πεθάνουμε από φυσικό θάνατο! Aυτό που θέλουμε είναι η ώρα του θανάτου να έρθει σε ένα μόνο δευτερόλεπτο».
Όλα τα νέα, πλούσιο ρεπορτάζ, καθημερινές στιγμές διασήμων και ξεχωριστές στιγμές καθημερινών ανθρώπων στο People, που κυκλοφορεί αυτή την Κυριακή, μαζί με το Πρώτο Θέμα.